परम पूज्य मुनि श्री निराकुल सागरजी द्वारा रचित
रक्षाबंधन विधान
*पूजन *
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।
बार बार करता आह्वानन ।
सविनय मैं करता संस्थापन ।।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार सन्निधि-करण ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।स्थापना।।
आग हो चली पानी पानी ।
भाग हमारे आनी जानी ।।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार धारा नयन ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।जलं।।
द्वार चन्दना खड़े विधाता ।
मेरा वन क्रन्दन से नाता ।।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार धार चन्दन ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।चन्दनं।।
शिला टूक अक्षत बजरंगी ।
लहरे जीवन मेरे तंगी ।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार धाँ शालि-कण ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।अक्षतं।।
मेंढ़क सुमन पाँत में आया ।
हाय ! न अब तक मैं ढ़क पाया ।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार पुष्प नन्दन ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।पुष्पं।।
पट खुल पड़े पांव सति लागा ।
सोया मेरा भाग न जागा ।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार दिव्य व्यंजन ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।नैवेद्यं।।
ग्वाला कुन्द कुन्द बन चाला ।
छाया मन मेरे अंधियारा ।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार दीपक रतन ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।दीपं।।
नाग बना अध-लोक भूप है ।
घर मेरे दिन भर न धूप है ।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार दश गंध अन ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।धूपं।।
श्रीफल ने सुन गिरी गिरा ली ।
झोली मेरी अब तक खाली ।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार फल नन्द वन ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।फलं।।
जल गंधाक्षत पुष्प अनूठे ।
दीपक चरु फल सुरभी फूटे ।
आन पधारो, हृदय हमारे ।
मुझे उबारो, लाखों तारे,
स्वीकार द्रव्य अनगण ।
जयतु सप्त-शत अकंपनादिक,
विष्णु कुमार श्रमण ।।अर्घ्यं।।
विधान प्रारंभ
प्रथम वलय पूजन विधान
।। निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।
निष्कम्प ध्यान ।
सम लाभ हान ।
गत मान ज्ञान, सम्मान विजन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१।।
ॐ ह्रीं श्री अकंपनाचार्य मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
मत्सर विडार ।
श्रुत सकल पार ।
करुणा-वतार, जल धार नयन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२।।
ॐ ह्रीं श्री श्रुत सागर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा
आस्रव विहीन ।
भिक्षुक, न दीन ।
धन ! रतन-तीन, जिन चीन नगन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३।।
ॐ ह्रीं श्री पिहितास्रव मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
संवर्ध प्रीत ।
सक्षम, विनीत ।
भव भोग भीत, अभिजीत करण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४।।
ॐ ह्रीं श्री प्रीतिवर्धन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।
जित अमित मोह ।
गत दुरित द्रोह ।
हट गुट-गिरोह, दुध लोहु रगन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५।।
ॐ ह्रीं श्री अमितंजय मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
रवि अमित तेज ।
भुवि फलक सेज ।
धृत व्रत सहेज, उर-’भेज’ करुण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६।।
ॐ ह्रीं श्री अमिततेज मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
रवि कीर्त ताज ।
चल तीर्थ आज ।
सर्वार्थ भाज, पत-लाज रखन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७।।
ॐ ह्रीं श्री अर्ककीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
वीरज अनन्त ।
नीरज बसन्त ।
धीरज धरन्त, शिव पन्थ चरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८।।
ॐ ह्रीं श्री अनन्तवीर्य मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
कीरत त्रिलोक ।
भारत अशोक ।
धारत विलोक, हित मोख गमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९।।
ॐ ह्रीं श्री कीर्तिधर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
वज बाहु पाश ।
गत राहु ग्रास ।
गुण साहु राश, इक आश किरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१०।।
ॐ ह्रीं श्री वज्रवाहु मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
सुन्दर विपाक ।
नासाग्र आंख ।
शिव सत्य भाख, छव पाँख सुमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।११।।
ॐ ह्रीं श्री उदय सुन्दर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
स्वस्तिक हथेल ।
दिग् विदिग् चेल ।
बहि गिरह जेल, गत केल मदन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१२।।
ॐ ह्रीं श्री स्वस्तिक नन्दि मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
धी शुभ अतीव ।
भी स्वर-सदीव ।
ही हर प्रदीव, संजीव लखन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१३।।
ॐ ह्रीं श्री शुभमति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
चक्षुस् पनील ।
इन्द्रिय नकील ।
मृग-दृग सुनील, सर शील न्हवन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१४।।
ॐ ह्रीं श्री चक्षुष्मान् मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
आभूष भूम ।
गत दोष धूम ।
पथ-तोष झूम, मासूम भुवन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१५।।
ॐ ह्रीं श्री पृथ्वी भूषण मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
अरि-रज तुषार ।
दृग निर्विकार ।
अनियत विहार, मनहार वचन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१६।।
ॐ ह्रीं श्री हिम शीतल मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
श्री वरम हाथ ।
ही भरम घात ।
दृग शरम पाथ, गत जनम मरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१७।।
ॐ ह्रीं श्री श्री वर्मा मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
प्रभ ललित पूज ।
सभ महित दूज ।
नभ चरित गूंज, गत जूझ भ्रमण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१८।।
ॐ ह्रीं श्री ललित प्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
प्रभ सोम भांत ।
जश व्योम बात ।
जिन कोम हाथ, शिव घाट तरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१९।।
ॐ ह्रीं श्री सौम्यप्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
विद्युत सुकान्त ।
परणत प्रशान्त ।
उपरत इकान्त, सिद्धान्त लगन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२०।।
ॐ ह्रीं श्री विद्युत्प्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
आभा अनूठ ।
धारा अटूट ।
झोरी विभूत, गत रूठ रिझन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२१।।
ॐ ह्रीं श्री सुप्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
विधि बन्ध चूर ।
आनन्द पूर ।
संबंध दूर, शिव हूर सजन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२२।।
ॐ ह्रीं श्री सुविधि मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
प्रिय सुगुण मूल ।
सम सुमन शूल ।
प्रतिक्रमण भूल, शिव चूल सुपन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२३।।
ॐ ह्रीं श्री प्रिय दत्त मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
गुण सिरी सेन ।
बढ़ चिन्त्य रैन ।
गुड़ मिश्र बैन, प्रद चैन अमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२४।।
ॐ ह्रीं श्री श्रीषेण मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
श्री भद्र नेह ।
सामुद्र देह ।
गत गृद्ध गेह, संदेह न मन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२५।।
ॐ ह्रीं श्री श्री भद्र मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
वृष सेन नाम ।
नम नैन शाम ।
मृदु वैन ग्राम, दिव धाम शरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२६।।
ॐ ह्रीं श्री वृषभ सेन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
वज वृष नराज ।
दिव शिव जहाज ।
पग मग स्वराज, सरताज व्रतन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२७।।
ॐ ह्रीं श्री सुवज्र मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
वज्जर चरित्र ।
महिमा विचित्र ।
दर्शन पवित्र, इक मित्र अरन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२८।।
ॐ ह्रीं श्री वज्र वान् मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
विद्युत ललाट ।
अन्तर् विराट ।
वैतरण घाट, श्रुत पाठ रमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।२९।।
ॐ ह्रीं श्री विद्युत् वान् निन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
गत शम्प बुद्ध ।
रण मन विरुद्ध ।
अघ पंच कुद्ध, परि-शद्ध चरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३०।।
ॐ ह्रीं श्री विद्युत् वेग मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
दृढ़ समित गुप्त ।
व्रत एक मुक्त ।
संयोग मुक्त, संयुक्त भजन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३१।।
ॐ ह्रीं श्री विद्युत् दृढ़ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
निध वर्धमान ।
रत वर्तमान ।
हत गर्व दान, सद्-ज्ञान सदन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३२।।
ॐ ह्रीं श्री श्रीवर्धन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति
चल दया ग्रन्थ ।
पद हया पन्त ।
अख जया वन्त, यम अन्त करण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३३।।
ॐ ह्रीं श्री प्रति श्रुति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
स्यंदन वियोग ।
मुण्डन त्रिलोक ।
क्रन्दन न कोख, पथ शोक हनन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३४।।
ॐ ह्रीं श्री मणि-स्यन्दन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
शश व्योम जैन ।
रट ओम् रैन ।
सुख भौम चैन, जित वैन श्रवण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३५।।
ॐ ह्रीं श्री व्योमेन्दु मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा।।
पूरब मयंक ।
जश निष्कलंक ।
समकित निशंक, गत बंक भ्रुअन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३६।।
ॐ ह्रीं श्री पूर्ण चंद्र मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
इक विमल बाण ।
पथ सकल ज्ञान ।
कपि गहल हान, पवमान रसन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३७।।
ॐ ह्रीं श्री विमल-वान् मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
व्रत वज्र हाथ ।
अरि कर्म घात ।
शिव शर्म साध, प्रणिपात धरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३८।।
ॐ ह्रीं श्री वज्रायुध मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
वर्धन सहर्ष ।
उत्कर्ष पर्श ।
सम-दर्श दर्श, आदर्श सुमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।३९।।
ॐ ह्रीं श्री हर्ष वर्धन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
यश लोक-लोक ।
बिन रोक टोक ।
चाहत न मोख, न द्युलोक गमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४०।।
ॐ ह्रीं श्री यशो-वर्धन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
पूरब न पच्छ ।
उत्तर न दक्ष ।
अभिजेय अक्ष, निष्पक्ष वचन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४१।।
ॐ ह्रीं श्री अनुत्तर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
गति सूर भाँत ।
सति नूर पाँत ।
व्रति दूर ख्यात, नुति नाथ भुवन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४२।।
ॐ ह्रीं श्री आदित्य गति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
शश गत लगाव ।
सन्मत प्रभाव ।
उत्पथ अभाव, शिव गांव गमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४३।।
ॐ ह्रीं श्री चंद्र गति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
मन गत प्रपूर ।
मन्मथ सुदूर ।
समरथ हुजूर, मति दूर व्यसन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४४।।
ॐ ह्रीं श्री चिता गति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
श्रुत यशो गान ।
धृत स्वाभिमान ।
नित् धर्म ध्यान, कल्याण करण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४५।।
ॐ ह्रीं श्री श्रुत कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
पुन चारु कीर्त ।
धुन चारु तीर्थ ।
गुण चारु प्रीत, मनजीत लखन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४६।।
ॐ ह्रीं श्री चारु कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
निर्माण वाच ।
वरदान साँच ।
कर्मा न नाँच, गत यांच वचन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४७।।
ॐ ह्रीं श्री निर्वाण संगम मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
नम नैन कोर ।
चित जैन चोर ।
रम बैन न्योर, नमि दोर शरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४८।।
ॐ ह्रीं श्री नमि मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
इक विनम आंख ।
रख धरम आंख ।
पख शरम आंख, धिक् आंख दमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।४९।।
ॐ ह्रीं श्री विनमि मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
गुण रत्न माल ।
मन जन्म बाल ।
धन यत्न ‘भाल’, हर ताल श्रवण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५०।।
ॐ ह्रीं श्री रत्नमाली मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
वज रतन शूर ।
गज न्हवन दूर ।
रज चरण नूर, जित हूर नयन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५१।।
ॐ ह्रीं श्री रत्न वज्र मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
वज्राभ पांत ।
अमिताभ माथ ।
शुभ लाभ हाथ, निर्बाध गमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५२।।
ॐ ह्रीं श्री वज्राभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
रथ चन्द्र पुण्य ।
गत द्वन्द धन्य ।
पथ नन्द अन्य, गत दैन्य शगुन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५३।।
ॐ ह्रीं श्री चंद्ररथ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
रथ चित्र भाग ।
पथ मित्र जाग ।
गत वित्त राग, जित आग मदन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५४।।
ॐ ह्रीं श्री चित्र रथ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
बढ़ कीर्ति मान ।
उपरत गुमान ।
उतरत विमान, हित ज्ञान यजन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५५।।
ॐ ह्रीं श्री हर्ष कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
कीरत अखण्ड ।
धीमत् प्रचण्ड ।
चीरत वितण्ड, गत भण्ड वचन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५६।।
ॐ ह्रीं श्री अमर कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जश नन्द पूर ।
रस गंध दूर ।
दश गंध चूर, दिव हूर चरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५७।।
ॐ ह्रीं श्री आनन्द-कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
शश दाग शून ।
जश जाग पून ।
वश फाग खून, नस धून स्वधन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५८।।
ॐ ह्रीं श्री अभिचन्द्र मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
चन्द्राभ वक्त्र ।
नुति नाभि पुत्र ।
अमिताभ मित्र, शिव लाभ रटन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।५९।।
ॐ ह्रीं श्री चन्द्राभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
पद महा पद्य ।
पथ अहा सद्म ।
गत हहा छद्म, रत धर्म अहन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६०।।
ॐ ह्रीं श्री महापद्म मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जश चरित्र चक्र ।
कृत जगत फक्र ।
भ्रू रखत वक्र, हित कर्म हनन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६१।।
ॐ ह्रीं श्री चक्रायुध मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जन मात्र प्रीत ।
मन भात रीत ।
पन पाप जीत, भव भीति नुक्षण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६२।।
ॐ ह्रीं श्री प्रीतिंकर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
बढ़ त्रिदश ओज ।
जल भिन सरोज ।
धृत वृत न बोझ, इक खोज शमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६३।।
ॐ ह्रीं श्री त्रिदशंजय मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
मुख वैन मंत्र ।
सुख चैन वंत ।
दुख रैन हन्त, अभिनन्दन शरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६४।।
ॐ ह्रीं श्री अभिनन्दन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
मल पटल लिप्त ।
जल कपट लुप्त ।
भव निकट गुप्त, कल मुक्ति सदन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६५।।
ॐ ह्रीं श्री अलंकारोदय मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
कीर्तन जिनेश ।
भी वन प्रवेश ।
ही हन स्वदेश, गत द्वेष रतिन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६६।।
ॐ ह्रीं श्री जय कीर्तन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
रग दया धार ।
दृग हया न्यार ।
जग जया मार, चित चार कुनन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६७।।
ॐ ह्रीं श्री सुलोचन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
सुख दर्श नैन ।
पद पर्श चैन ।
अपकर्ष रैन, सुन जैन भजन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६८।।
ॐ ह्रीं श्री सुदर्शन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
प्रभ नलिन पाँव ।
मद दलिन छाँव ।
हत मलिन दाव, शिव गाँव तरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।६९।।
ॐ ह्रीं श्री नलिन प्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
प्रण विपुल ज्ञान ।
मन अतुल ध्यान ।
नभ बिगुल वाण, थिति पाणि अशन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७०।।
ॐ ह्रीं श्री विपुल सागर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
पुण निपुण त्याग ।
धन शगुन फाग ।
धुन विधुन राग, सौभाग सदन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७१।।
ॐ ह्रीं श्री निपुण सागर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
छव सूर जेय ।
दिव हूर हेय ।
शिव नूर ज्ञेय, इक ध्येय मगन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७२।।
ॐ ह्रीं श्री जित भास्कर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
गति अमृत धाम ।
नुति अजित स्वाम ।
रति सुमत नाम, अभिराम सु-मन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७३।।
ॐ ह्रीं श्री अमृतवेग मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
प्रति सम-समान ।
क्षण आज मान ।
जांबाज प्राण, जिन भान शरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७४।।
ॐ ह्रीं श्री सम्प्रति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
प्रिय सर्व लोक ।
हिय पर्व मोख ।
क्षिय गर्व ढ़ोक, गत शोक सदन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७५।।
ॐ ह्रीं श्री सर्व प्रिय मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
शरणा जहान ।
करुणा निधान ।
तरणा प्रधान, पहचान सजन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७६।।
ॐ ह्रीं श्री सर्व-दयित मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जित शत्रु क्रोध ।
रत मित्र बोध ।
नित चित्त रोध, प्रतिशोध शमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७७।।
ॐ ह्रीं श्री अरिन्दमन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जश धवल हंस ।
जप सफल मंश ।
जति अमल वंश, विध्वंश विघन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७८।।
ॐ ह्रीं श्री धवल कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
कीरत विशाल ।
स्वारथ निढ़ाल ।
भा-रत निहाल, स्वर माल सुमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।७९।।
ॐ ह्रीं श्री विशाल कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जश प्रश्न रिक्त ।
रस जश्न रिक्त ।
शश कृष्ण रिक्त, बस तृप्त भुवन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८०।।
ॐ ह्रीं श्री प्रश्न कीर्ति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
सुव्यक्त वाण ।
परित्यक्त मान ।
अव्यक्त गान, संधान चयन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८१।।
ॐ ह्रीं श्री सुव्यक्त मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
उद्घोष धर्म ।
संतोष कर्म ।
विद्-कोश मर्म, शिव शर्म नयन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८२।।
ॐ ह्रीं श्री धर्म घोष मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
रवि उत्तमांग ।
छवि लुप्त स्वांग ।
भवि मुक्त मांग, सर्वांग कमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८३।।
ॐ ह्रीं श्री रविप्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
प्रभ अमर स्वाम ।
सभ अमर नाम ।
नभ अमर काम, विश्राम भ्रमण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८४।।
ॐ ह्रीं श्री अमर प्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जित सूर कान्त ।
कुप् दूर शान्त ।
अख चूर दान्त, पथ क्षान्त शरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८५।।
ॐ ह्रीं श्री सूर्य प्रभ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
आनन्द धाम ।
सानन्द शाम ।
भा नन्द ग्राम, आराम सपन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८६।।
ॐ ह्रीं श्री सौनन्द मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
सु-प्रतिष्ठ लेख ।
परमेष्ठ एक ।
वच मिष्ठ टेक, पथ देख गमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८७।।
ॐ ह्रीं श्री सुप्रतिष्ठ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
तप कान्त देह ।
उपशान्त नेह ।
गत भ्रान्त मेह, रति गेह वमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८८।।
ॐ ह्रीं श्री कान्तिधर मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
मुख आप सोम ।
मुख जाप ओम ।
सुख नाप व्योम, दुख कौम हनन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।८९।।
ॐ ह्रीं श्री चन्द्रानन मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
शत बाहु वीर ।
गत राहु पीर ।
पद राह धीर, रति चीर शमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९०।।
ॐ ह्रीं श्री शत बाहु मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
छव बाहु न्यार ।
दृग राहु पार ।
बीड़ा सुधार, अविकार सुमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९१।।
ॐ ह्रीं श्री सुबाहु मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
बल बाहु धाक ।
नत राहु आँख ।
गगना सुराख, श्रुत साख रमन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९२।।
ॐ ह्रीं श्री यशोबाहु मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
बल सहज बाह ।
कब सरस चाह ।
पद हरस राह, गत राहु ग्रहण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९३।।
ॐ ह्रीं श्री सहस्र बाहु मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
चल समयसार ।
उर सदय न्यार ।
दृग विनय भार, हज्जार किरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९४।।
ॐ ह्रीं श्री सहस्र रश्मि मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
गत आध व्याध ।
उपरत उपाध ।
समरथ समाध, अपराध क्षरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९५।।
ॐ ह्रीं श्री समाधि गुप्त मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जग अभय घोष ।
दृग सदय कोश ।
रग विनय होश, निर्दोष चरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९६।।
ॐ ह्रीं श्री अभय घोष मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
बल नन्त पंथ ।
जप मन्त्र नन्त ।
यम तंत्र हन्त, अरिहन्त शरण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९७।।
ॐ ह्रीं श्री अनंत बल मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
जश रथ जहान ।
नफरत न थान ।
अवनत विमान, सरधान सघन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९८।।
ॐ ह्रीं श्री अनरण्य रथ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
रथ नन्त सेन ।
दय वन्त नैन ।
दुख हन्त वैन, सुख चैन करण ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।९९।।
ॐ ह्रीं श्री अनन्त रथ मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
अतिभूति झोल ।
कल-दूति बोल ।
गत सूति चोल, अनमोल रतन ।
निर्ग्रन्थ नमन, निर्ग्रन्थ नमन ।।१००।।
ॐ ह्रीं श्री अति भूति मुनिन्द्राय
अर्घ्यं निर्वपामीति स्वाहा ।।
॥ जयमाला ॥
महिमा रक्षा बंधन पर्व अपार ।
जयतु सप्त शत, मुनि जय विष्णु कुमार ।।
नगरी उज्जैनी रजधानी ।
नृप श्री-वर्मा, श्रीमति रानी ।।
नमुचि, वृहस्पति, बलि प्रहलादा ।
मंत्रि मंत्रणा मद आमादा ।।
सप्त शतक मुनि सहित पधारे ।
सूर अकम्पन तारण हारे ।।
देख भक्त जन आना जाना ।
राजा ने भी जाना ठाना ।।
रोक खड़े मंत्री चारों के चार ।
लो पीछे, जब चलने नृप तैयार ।।१।।
राजा ने दी ढोक सभी को ।
ध्यान मग्न थे चूँकि सभी वो ।।
तभी न आशीर्वाद नवाजा ।
वृत्ति निरीह प्रभावित राजा ।।
झुके न, मंत्री अड़े खड़े हैं ।
बोले, ये सब मूर्ख निरे हैं ।।
पहले ही चित चारों खाने ।
लाज बचायें, मौन बहाने ।।
चलो यहाँ से चलें शीघ्र सरकार ।
समय कीमती यूँ ही व्यर्थ निछार ।।२।।
देख मार्ग में आते मुनि को ।
मंत्रि लगे छेड़ने उनको ।।
बैल पेट भरकर आ चाला ।
भैंस बराबर अक्षर काला ।।
उत्तर दे चाले तपाक से ।
मुनि श्रुत सागर सार्थ आप से ।।
वाद विवाद मंत्रि गण हारे ।
गूंजे दया धर्म जयकारे ।।
साँच कहावत नीचे ऊंट पहाड़ ।
नजर चुरा मंत्री गण नौ दो ग्यार ।।३।।
मुनि ने गुरु से सब कह डाला ।
गुरु ने कहा, सुनो यति बाला ।।
आती आपद के पग बांधो ।
प्रतिमा-योग वहीं जा साधो ।।
ठाना कहर संघ पर ढ़ाना ।
निकले मंत्री लिये कृपाणा ।।
देख सामने अपना वैरी ।
किया प्रहार, न कीनी देरी ।।
कीलित सभी, खड़े बुत से लाचार ।
नृप ने सुबह देश से दिये निकाल ।।४।।
पहुंच हस्तिनापुर अब मंत्री ।
खड़े पद्म नृप सेवक पंक्ति ।।
सिंहबल नाम शत्रु नृप पदमा ।
ला बलि खड़ा किया नृप कदमा ।।
खुश होकर नृप बोले बलि से ।
मांगो मनचाहा वर मुझ से ।।
बलि बोला, मम दृग पथ गामी ! ।
समझें उसे धरोहर स्वामी ! ।।
हुआ अकम्पन सूर ससंघ विहार ।
कभी हस्तिनापुर लख वर्षा काल ।।५।।
बलि ने नृप वर याद दिलाया ।
सात दिवस का राज मँगाया ।।
घेर संघ जूठन फिकवाई ।
गला रुधा, यूँ धुंआ कराई ।।
दूर न जब तक यह उपसर्गा ।
साध खड़े मुनि कायोत्सर्गा ।।
अवधि ज्ञान दृग दिया दिखाई ।
शिख ढ़िग विष्णु कुमार पठाई ।
सुन रिध विक्रियधर उपसर्ग निवार ।
हेत परीक्षा मुनि दी बाहु पसार ।।६।।
बलि से बोले विष्णु कुमारा ।
क्या बिगाड़ते साधु तुम्हारा ।।
क्यों ये पाप कार्य करते हो ।
क्या उससे भी ना डरते हो ।।
बलि बोला, ये राज हमारा ।
छोड़ इसे, यह करें विहारा ।।
ऋषि बोले, यह जा नहीं सकते ।
जगह एक बरसात ठहरते ।।
अच्छा सुनो करो इतना उपकार ।
भूमि तीन डग दे दो, बनो उदार ।।७।।
बलि बोला, ना ज्यादा दूँगा ।
बाद खबर इन सबकी लूँगा ।।
फिर क्या ? विष्णु कुंवर हुंकारे ।
बढ़ ज्योतिस्-मण्डल छू चाले ।।
डग पहले सुमेर गिर नाका ।
दूज मानुषोत्तर गिर राखा ।।
डग तीजा नभ में लहराये ।
नर, सुर, नाग धरा थर्राये ।।
निरत भक्ति सौधर्म साथ परिवार ।
मुनि सकोचि विक्रिय सुन धुन रिध-धार ।।८।।
क्षमा संघ से बलि ने मांगी ।
‘धर्म वृद्धि’ कह चले विरागी ।।
श्रावक मुनि पड़गा हरषाये ।
नवधा भक्ति अहार कराये ।।
रक्षा बंधन पर्व मनाया ।
जश मुनि विष्णु कुमार बढ़ाया ।।
हित प्रायश्चित ऋषि बढ़ चाले ।
कर्म सभी ध्यानानल जारे ।।
समय मात्र परिणाई शिवपुर नार ।
लागी सौख्य ‘निराकुल’ अविरल धार ।।९।।
दोहा
यह रक्षा बंधन कथा,
पढ़ें सुन जे जीव ।
उनके जीवन में जगे,
सम्यक् ज्ञान प्रदीव ।।
।।जयमाला पूर्णार्घं।।
*विसर्जन पाठ*
अंजन को पार किया ।
चंदन को तार दिया ।।
नहिं तोर दया का पार ।
नागों का हार किया ।।
धूली-चन्दन-बावन ।
की शूली सिंहासन ।।
धरणेन्द्र देवी-पद्मा ।
मामूली अहि-नागिन ।।
अगनी ‘सर’ नीर किया ।
भगिनी ‘सर’ चीर किया ।।
नहिं तोर दया का पार ।
केशर महावीर किया ।।
बन पड़ीं भूल से भूल ।
कृपया कर दो निर्मूल ।।
बिन कारण तारण हार ।
नहिं तोर दया का पार ।।
( निम्न श्लोक पढ़कर
विसर्जन करना चाहिये )
*दोहा*
बस आता, अब धारता,
ईश आशिका शीश ।
कृपा ‘निराकुल’ आपकी,
बनी रहे निशि-दीस ।।
( यहाँ पर नौ बार णमोकार मंत्र जपना चाहिये)
।।आरति।।
आरती विष्णु कुमार श्रमण ।
करूँ ले घृत अनबुझ ज्योती ।।
धरूँ मैं दृग अनगिन मोती ।
सिर्फ न सांझ सांझ निश दिन ।
आरती विष्णु कुमार श्रमण ।।
धरूँ मैं दृग अनगिन मोती ।
करूँ ले घृत अनबुझ ज्योती ।।
आरती पहली धन समता ।
नीर बहता जोगी रमता ।।
मंत्रि बलि आद अत्त ढ़ाया ।
संघ न माथ शिकन लाया ।।
लेख कृत पूरब किया सहन ।
सिर्फ न सांझ सांझ निश दिन ।
आरती विष्णु कुमार श्रमण ।।
धरूँ मैं दृग अनगिन मोती ।
करूँ ले घृत अनबुझ ज्योती ।।
आरती दूजी धन शक्ती ।
नाग, नर, देव करें भक्ती ।।
कौन इनसे ऊँचा जग में ।
नाप ली धरती दो डग में ।।
निकट गुरु खड़े हित प्रतिक्रमण ।
सिर्फ न सांझ सांझ निश दिन ।
आरती विष्णु कुमार श्रमण ।।
धरूँ मैं दृग अनगिन मोती ।
करूँ ले घृत अनबुझ ज्योती ।।
आरती तीजी धन करुणा ।
हिरण सिंह बैठे सम शरणा ।।
क्षमा माँगी, दृग नम कीनी ।
ढोक बलि आदि मंत्रि दीनी ।।
‘निराकुल’ सुख आशीष वचन ।
सिर्फ न सांझ सांझ निश दिन ।
आरती विष्णु कुमार श्रमण ।।
धरूँ मैं दृग अनगिन मोती ।
करूँ ले घृत अनबुझ ज्योती ।।
Sharing is caring!
